دانه کلزا

این گیاه یک تا دو سال با ساقه‌ای به ارتفاع حدودا ۱۵۰ سانتی متر و ریشه عمودی، دراز و دوکی شکل است .برگ‌های بوته کلزا سبز حنایی رنگ ، تخم مرغی ، دنده‌ایی اره ایی با گل‌های سفید مایل به زرد و میوه‌ی آن نیام و غلاف میوه دراز است که دانه‌های سیاه و کروی شکل سرشار از روغن در آن می باشد .

طبیعت دانه کلزا گرم است و حاومی املاح معدنی و چربی می باشد . دانه کلزا یکی از گیاهان دانه روغنی مهم در مناطق معتدل است و دارای طیف نسبتاً وسیعی از سازگاری اقلیمی می باشد. محل رویش این گیاه در ابتدا در کرانه شرقی دریای مدیترانه بوده است گرچه استفاده از آن سابقه‌ای بسیار طولانی دارد.

به دلیل وجود گونه‌هایی با خصوصیات متفاوت، امکان کشت آن در شرایط سرد، گرم و معتدل دنیا وجود دارد. فصل رشد کلزا با سایر دانه‌های روغنی متفاوت بوده و زمانی که ظرفیت واحدهای روغن کشی خالی است این گیاه برداشت می شود. دارا بودن تیپ‌های بهاره، زمستانه و حد واسط امکان کشت این گیاه را درشرایط متفاوت اقلیمی فراهم می سازد.

 

دانه (تخم) کلزا متشکل از :

• ۲۵ تا ۵۵ درصد روغن
• ۱۸ تا ۲۴ درصد پروتئین
• ۱۲ تا ۲۰ درصد پوست است

ارقام اصلاح شده کلزا که امروزه با نام کانولا خوانده می شود از میزان کمتری گلوکورینولات برخوردار است .

یکی از مسائل مهم و اساسی پرورش دام ، طیور و آبزیان ، تامین مواد خوراکی و جیره مناسب است، زیرا کمبود مواد خوراکی و مواد مغذی ، طی مراحل مختلف تولید می تواند ، خسارت های فراوانی را در بر داشته باشد. تامین مقادیر کافی و مناسب مواد مغذی در جیره در طی چند سال اخیر ، از عمده ترین مشکلات صنعت پرورش حیوانات مزرعه ای در کشور محسوب می شود. متاسفانه ، به موازات کمبود برخی اقلام خوراکی یا مواد مغذی در جیره غذایی دام ، طیور و آبزیان ، در مواردی شاهد مصرف بیش از حد یک سری مواد مغذی می باشیم. این امر اغلب برای انواع منابع پروتئینی و اسیدهای آمینه مورد نیاز دام و به ویژه طیور و آبزیان اتفاق می‌افتد که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبوده و نیز سلامتی حیوان را به خطر می‌اندازد.

یکی از مهم‌ترین مواردی که در تغذیه و تهیه جیره‌های غذایی باید در نظر گرفته شود ، تامین منبع مناسب پروتئینی جیره است ، چرا که گران‌ترین بخش جیره محسوب می گردد. صنعت پرورش دام ، طیور و آبزیان وابستگی زیادی به منابع پروتئینی گیاهی دارد ، به طوری که بعد از منابع انرژی‌زا ، بیشترین بخش جیره‌های غذایی را تشکیل می‌دهند. کنجاله سویا به دلیل مطلوب بودن الگوی اسیدهای آمینه ، یک مکمل عالی اسیدهای آمینه برای جیره‌های بر پایه غلات می‌باشد و همچنین ، در صورت فرآوری مناسب فاقد عوامل ضد تغذیه‌ای بوده و دارای ارزش تغذیه ای بالاست.

کشت کلزا

به علت کمبود عناصر کم مصرف در خاک عملکرد عناصر پرمصرف تحت تاثیر قرار می‌گیرند و باعث کاهش عملکرد گیاهان می شود در کلزا بیشترین مصرف مواد غذایی آن از زمان رشد گیاه تا هنگام گل‌دهی می‌باشد .

در کشت و رشد گیاه کلزا چندین موارد بسیار در کیفیت آن تاثیرگذار است مثلا روی و آهن برای رشد این گیاه ضروری است و در فرآیند فیزیولوژیکی مثل فتوسنتز و تولید هورمون‌های رشد و همچین تشکیل کلروفیل گیاهی دخیل هستند و نبود آن عدم توازن عناصر غذایی در گیاه را به وجود می آورد و در نهایت به کاهش کمیت و کیفیت محصول ختم می‌شود.

اگر سطح خاک زراعی خشک بوده و عاری از عناصر ریز مغذی باشد می توان از محلول پاشی برگی این عناصر در گیاه کلزا در اوایل دوران رشد گیاهی استفاده کرد این فرآیند موجب افزایش عملکرد روغن و دانه می شود.

فرآیند محلول پاشی ترکیب سولفات روی و بوریک اسید سبب افزایش غلظت دو عنصر در دانه کلزا می‌شود از لحاظ غنی سازی دارای اهمیت بسیاری می‌باشد.

آهن یکی دیگر از عناصر ضروری برای رشد این گیاه می‌باشد که در صورت کمبود آهن تعداد رنگدانه‌های فتوسنتز کننده و مقدار کلروفیل کاهش می‌یابد.

افزایش PH در ریشه‌ها غلظت آهن افزایش می‌یابد و زردی برگ‌ها کمبود آهن را نشان خواهند داد.

نیترات در خاک‌های آهکی سبب عدم جذب آهن و مس خواهد شد. به دلیل PH قلیایی خاک که باعث ترکیب روی با مواد آلی، مجموعه ایی از روی را تشکیل داده که برخی آن غیرقابل انحلال می باشند.

این گیاه نیاز زیرادی به نیتروژن دارد اما عکس العمل آن بسته به شرایط آب و هوایی، نوع خام و منطقه و رطوبت خاک دارد. اما سولفات آمونیوم برای تامین گوگرد موردنیاز برای بهبود عملکرد گیاه کلزا بسیار مناسب است.

 

خواص درمانی کلزا

• روغن کلزا به خارج کردن خلط سیته مفید بوده و برای تنگی نفس و سرماخوردگی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد .
• ریشه این گیاه حاوی ویتامین C است . برای رفع سرفه های مزمن و نزله های ششی می توان از شیره گیاه استفاده کرد.

 

ویژگی های کلزا

• دارای دو تیپ بهار و پاییز است (امکان کشت در شرایط متفاوت)
• فصل رشد با دانه های روغنی مانند پنبه ، سویا ، آفتابگردان متفاوت است
• کشت کلزا در پاییز نیاز به آبیاری کم است
• کشت کلزا در پاییز به دلیل رنگ زد برای زنبورعسل و توسعه زنبورداری بسیار مناسب است.

 

خواص کلزا

چربی های اشباع شده در روغن کلزا در مقایسه با روغن زیتوت 3.14 یا 6 درصد است ، اسیدهای چرب امگا 3 در کلزا 10 برابر بیش تر است.

ویتامین E در آن 50 درصد بیشتر است .

روغن کلزا یکی از سالم‌ترین روغن‌ها می باشد اما تنها نگرانی در این است که به هنگام داغ شدن سریع شروع به دودکردن می‌کند که در اینجا اسیدهای چرب موجود در روغن اکسیده شده و رادیکال های خطرناک آزاد و ایجاد می شود.

روغن کلزا برای کاهش بیماری های قلبی بسیار مناسب است.

و نه تها باعث افزایش کلسترول بدن نمی شود خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عرقی را هم کاهش می‌دهد زیرا با ماده گیاهای به نام «فیتوسترول» ترکیب شده و باعث جذب کلسترول خون می‌شود.

روغن کلزا به یکی روغن‌های سالم و سلامتی بخش تبدیل شده و در بازار‌های سراسر جهان می‌توان یافت و در مجموع جز سومین روغن نباتی معروف در جهان شناخته می‌شود.

سامانه بازارگاه

(محصولات و نهاده‌های کشاورزی)

بر اساس هماهنگی‌های به عمل آمده با وزارت جهاد کشاورزی، در قالب این سامانه مبادلات نهاده‌های کشاورزی(ذرت،جو،کنجاله) بین وارد‌کنندگان با خریداران به واسطه‌گری توزیع‌کنندگان، با سهولت بیشتری امکان‌پذیر خواهد شد.

با توجه به ظرفیت‌ها و زیر ساخت های بانک کشاورزی در حوزه بانکداری الکترونیک و بین الملل، بازرگانان نهاده‌های کشاورزی فعالیت های خود در زمینه خرید و فروش نهاده ها را از طریق سامانه مذکور انجام خواهند داد.